"Rock muziek is de meest conservatieve muziek die je vandaag de dag kan spelen"
-door Martijn van Gessel-
L'Ham de Foc is een Spaanse groep die twee prachtige platen heeft gemaakt. Hun muziek is bezwerend en intens. Het Spaanse geluid wordt gemengd met allerlei invloeden uit andere tradionele muziekvormen. Hierdoor ontstaat het eigen tijdloze geluid van de groep. De derde cd is in aantocht en aangezien de band nog niet echt bekend is hier in Nederland (maar wel geregeld optreedt in Duitsland) is een introductie op zijn plaats.
Wie zijn L'Ham de Foc? Kun je jezelf voorstellen aan de lezers?
De kern van de groep wordt gevormd door zangeres Mara Aranda en door Efrén López, die de diverse snaarinstrumenten bespeelt. Wij zijn ook de twee die de composities maken en de band leiden.
Mara Aranda en Efrén López van L'Ham de Foc
Er zijn naast ons echter nog zes andere muzikanten. De complete band ziet er als volgt uit:
Mara Aranda: zang, didgeridoo, tanpura
Efrén López: zanfona (hurdygurdy), oud, saz, laouto de Creta, langeleik, santur en andere snaarinstrumenten
Diego López: percussie (davul, bendir, riq, panderetas, kanjira...)
Eduard Navarro: traditionele blaasinstrumenten (gralla, dolçaina, Xirimia, gaita, gadja...) en snaarinstrumenten (llaüt, moraharpa...)
Constantino López: cittern, oud, saz, mandola.
Hristos Barbas: ney, kaval, renaissance fluiten
Osvaldo Jorge: percussie (tabla, riq, ghatam, darbuka, redoblant...)
Juan Manuel Rubio: middeleeuwse harp, zanfona, saz, santur.
We hebben onze basis in Valencia, maar omdat het moeilijk is muzikanten te vinden die de instrumenten bespelen die wij willen komen zij van uit heel Spanje en zelfs Griekenland.
Wanneer zijn jullie begonnen met muziek te maken?
Als L'Ham spelen we nu acht jaar samen, maar iedereen heeft daarvoor in andere bands gespeeld, met diverse stijlen. Sommige in puur traditionele bands, andere in meer experimentele groepen. Mara en ik (Efrén) hebben elkaar leren kennen in een andere band uit Valencia, die niet meer bestaat. We ontdekten dat we elkaar konden inspireren met het componeren van muziek waarvan wij beiden houden. Op die manier zijn we begonnen met onze eerste sessies thuis met simpele opname apparatuur.
Waar en van wie hebben jullie traditionele muziek leren spelen?
Mara heeft traditionele Valenciaanse zang gestudeerd, en doet dat nog steeds, bij de beste zanger ooit uit Valencia, Apa. Ik en Mara wonen samen en reizen geregeld naar Griekenland en Turkije om daar de instrumenten te leren spelen die daar vandaan komen, zoals de saz, laud en oud. Eduard Navarro (een van de muzikanten uit de groep) geeft al meer dan twintig jaar les in het bespelen van de Dolçaina (traditioneel blaasinstrument). Een tijdje terug is hij op veldonderzoek geweest en heeft oude mensen opgenomen die nog melodieën kende van vroeger uit de kleine dorpen.
Een andere muzikant, Osvaldo Jorge, heeft een studiebeurs gehad om In Delhi percurssie te bestuderen uit het Noorden en het Zuiden van India.
Klopt het dat het meerendeel van jullie muziek niet echt traditioneel is, omdat jullie die zelf geschreven hebben?
Wij houden er niet van om traditionele melodieën over te nemen en te spelen op onze manier. Liever creëeren we eigen nummers waarbij we gebruik maken van de esthetiek en de traditie op een open manier.
Alle instrumenten die we gebruiken zijn tradtioneel, wij gebuiken geen keyboards, basgitaren en drumstellen. Hoe dan ook, we proberen we proberen een duidelijk en krachtig eigen geluid te creëeren. Hiervoor gebruiken we dus instrumenten die hun grenzen hebben in vergelijking met moderne instrumenten, maar ze hebben voor ons een persoonlijkheid.
Hoe zou je jullie geluid omschrijven; Spaans, Pan-Europees, een fusie van Zuid-Europese en Orientaalse muziek?
Het woord fusie wordt vaak gebruikt om een naam te geven aan vormen van traditionele muziek, onafhankelijk of het uit Lapland, Turkije, Iran of Galicië komt, dat vermengd wordt met pop of een andere Anglo-Saksische stijl. Wij gebruiken liever instrumenten die soms half vergeten zijn, of onder gewaardeerd, maar die heel erg inspirerend kunnen zijn in het proces van melodieën creëeren.
Misschien is het constante elemenent in onze muziek wel een bepaald vorm van esthetiek, de drone. Deze vind je terug in de Middeleeuwse muziek die wij zelf heel mooi vinden, maar ook in de Afgaanse muziek, onze eigen traditionele muziek en de Scandinavische muziek, om een paar voorbeelden te noemen.
Daarnaast leggen we de nadruk op de teksten en proberen een poetische draai te geven aan wat wij doen.
Jullie twee platen lijken conceptuele werken te zijn. Wat zijn jullie ideeën achter deze platen?
Zoals we eigenlijk in het vorige antwoord al zeiden, gaat het vooral om een bepaald geluid dat overtuigend is, het gebruik van instrumenten die echt magisch klinken en die wij zelf niet eens honderd procent begrijpen omdat zij niet in andere muziek gebruikt worden.
Als je naar "moderne" muziek luistert is 90% van het geluid gebaseerd op gitaren, bas en drums. Wij vinden dan ook dat vandaag de dag rockmzuiek de meest conservatieve muziekvorm is die je kunt spelen.
De eerste plaat, U, was een hele krachtige plaat, de tweede, Cançó de Dona i Home, was veel meer etherisch georiënteerd. Wat kunnen van de binnenkort te verschijnen derde plaat verwachten?
De tweede cd had veel rustige passages, maar we hebben voor ons gevoel ook veel gespeeld met composities van ritmes die we nog nooit gebruikt hadden, zoals 11/16, 9/8 en 5/8 maten. Deze stukken zijn echter nooit met opzet gemaakt, ze komen in een natuurlijk proces boven.
Iedere cd geeft weer waar je op dat moment mee bezig bent. Het is moeilijk je eigen werk te definiëren, maar de mensen die de nieuwe cd al hebben gehoord zeggen dat deze weer meer ritmisch is. Het harmonieuze gevoel van Cançó de Dona i Home is verdwenen en heeft ruimte gemaakt voor een meer ritmisch geluid.
De Turkse saz speelt een belangrijke rol op de nieuwe plaat. We hebben zes verschillende saz instrumenten, zes verschillende grotes, en in meerdere nummers vormt dit instrument de basis.
Een ander aspect is dat we meer open structuren gebruiken zonder aan de lengte van de nummers te denken. Er staan dus stukken op met lange instrumentale pasages, die misschien op het eerste gehoor niet zo makkelijk te beluisteren zijn.
Er zit altijd veel tijd tussen jullie platen. Is het lang proces voor jullie tot een plaat klaar is? Kun je iets over het creatieve proces vertellen?
Als wij gewoon traditionele liederen zouden spelen zouden we waarschijnlijk ieder jaar een cd kunnen maken. Een nieuwe plaat vraagt veel van ons, teveel om zomaar iets uit te brengen. Naast L'Ham de Foc hebben we parallel andere projecten lopen waardoor we op nieuwe ideeën komen die later hun weg vinden in de muziek van de band.
Wij zijn geen band die traditioneel te werk gaat en dus waarbij iedereen deel neemt aan het creatieve proces. Mara en ik composeren de muziek thuis en als we iets belangrijks te melden hebben nemen we een nieuwe cd op, zonder na te denken hoe we die muziek in een live situatie kunnen presenteren. Pas als we de nummers live moeten gaan doen, gaan we nadenken over de muzikanten die we daarvoor nodig hebben.
Iedere cd is een project en soms zal de band er dus anders uit zienals we nieuwe repertoire hebben om live te spelen.
Hoe kijken jullie aan tegen traditionele muziek? Zou het puur moeten blijven of zijn experimenten nodig om het in leven te houden?
Wij geloven erin dat beide noodzakelijk zijn. Zelf hebben we samen gewerkt met andere groepen die puur traditioneel zijn, maar ook met muzikanten die het experiment niet schuwen.
De traditie niet iets statisch en vaststaand. Zo is het ook nooit geweest. Als voorbeeld kun je een instrument als de accordeon nemen. Dit is erkend in Bulgarije, Colombia, Frankrijk en Egypte als traditioneel instrument. Maar als deze tradities op het moment van de uitvinding gesloten waren geweest voor dit instrument dan zouden de mogelijkheden die het instrument biedt verloren gegaan zijn. Zo zijn er meer voorbeelden te noemen.
Is traditionele muziek in opkomst in Spanje?
Ja, in Spanje zie je steeds meer groepen, festivals, workshops en instrumenten bouwers. Over de markt voor deze muziek kunnen we niet veel zeggen. Zelf luisteren we vooral naar puristische muziek die nooit doordringt tot de muziek business.
Is er iets dat ik vergeten ben of dat je wil toevoegen?
Nee, dank je wel voor het interview.