groetjes
tom
Wereldmuziek-kenner Willem Hurkmans is als medewerker verbonden aan het blad Heaevn (www.popmagazineheaven.nl)
Willem Hurkmans
Elevtheria Arvanitaki op een plein
Ik heb al dertig jaar iets met Kreta, waar ik voor het eerst in 1974 als student heen ging om fossiele beenderen op te graven. In die tijd luisterde ik veel naar Fairport, Steeleye Span, Planxty, Ar Skloferien, het Kliekske, Alan Campbell, Pentangle, Boys of the Lough, Na Fili, plaatselijke favorieten als Tail Toddle, Perelaar en dergelijke bands. In 1974 was er in de Utrechtse studentenvereniging C.S.Veritas een folkfestival dat ik mee hielp organiseren. Folk kende ik dus prima (vond ik toen in jeugdige overmoed). Bij de NJN, een club natuurliefhebbers van 12-23 jaar waar ik actief was, deed ik veel aan volksdansen. Behalve dat ik er mijn vrouw leerde kennen deed ik daar, afgezien van wat als folk beschouwd werd, ook kennis op van niet-westerse muziek met 'lastige' maatsoorten als 7/8 en 11/16 uit Bulgarije en Turkije. Later gaf ik ook een cursus niet-westerse volksmuziek (met, helaas, weinig (maar wel enthousiaste) deelname.
Eigen interpretatie
De muziek die ik op Kreta hoorde sloot naadloos aan bij de Turkse en Bulgaarse volksdansliederen: die was opzwepend en onregelmatig en het was (en dat is het nog steeds) onmogelijk erbij stil te blijven zitten. De eerste keer dat ik daar was werd ik meteen gegrepen (letterlijk; ik was een jonge man, dus hoorde ik mee te dansen en daarmee aan iedereen te laten zien dat ik krachtig en gezond was, er was geen excuus, watjes bestaan niet op Kreta). Sinds die tijd ben ik met onregelmatige tussenpozen teruggeweest op Kreta, het laatst afgelopen juli en augustus. De Kretenzische muziek is de laatste decennia in een stroomversnelling gekomen. Ten eerste door de verspreiding van cassettes, platen en cd's waardoor de onderlinge invloed van musici op elkaar erg versterkt is. Verder doordat artiesten als Mountakis, Psaranthonis en Ross Daly een heel eigen interpretatie geven aan het oude materiaal, en wat heel belangrijk is, zonder het contact met de wortels daarvan te verliezen.
Er is momenteel sprake van een heuse revival. Oud materiaal van Thanasis Skordalos, Vassili Skoulas, Nikoforoa Aerakis en van Kostas Mountakis (jarenlang rivalen op muzikaal gebied) is vrij recent als mooi verzameld werk uitgebracht. Ik heb ondertussen een aardige hoeveelheid Kretenzische muziek bij elkaar verzameld, het leukste daarvan dat recent is verschenen wil ik de lezer onder de aandacht brengen. Helaas kan ik niet garanderen dat alles nog verkrijgbaar is, maar informeren bij labels als Hitch-Hyke, Cretaphon, Spot Music, Seistron en FM Records helpt je een stuk op weg.
Chania
Van Thanasis Skordalos, een grootheid, overleden in 1998, is onlangs een prachtige verzamelbox verschenen. Bijna het mooiste dat mij in 2004 overkwam was dat ik, terwijl ik op het plein voor de Orthodoxe kathedraal van Chania zat te eten, hoorde hoe de band van Elevtheria Arvanitaki aan het stemmen was en even later op volle kracht losbarstte in een muziekcafe aan de overkant van het plein. Haar concert was beslist een hoogtepunt. Arvanitaki is een oudgediende, zij speelde samen met veel oude knarren als Yiorgos Dalaras.
Arvanitaki is voor mij de helft van het summum dat Griekenland momenteel te bieden heeft (de andere helft: Kristi Stassinopoulou!). Haar recente album Ola Sto Fos (verschenen, notabene, op Mercury) kan ik van harte aanbevelen (zie de recensie in het decembernummer van Heaven). Zij heeft ook een leuke website: www.arvanitaki.gr waar veel informatie (in het Engels) te krijgen is.
Kretenzische grootheden als het duo Tzouroupakis-Kontaros, Vangelis Pitharoulis en Michalis Zouganakis (en Ross Daly, niet te vergeten) brengen de laatste jaren zo veel mooi materiaal uit dat het haast niet bij te houden is.
Dus was mijn allermooiste moment toen ik afgelopen augustus in een platenzaak aan de Gianari, tegenover de Dimotiki Agora (de overdekte markt in het centrum, gebouwd in de vorm van een kruis) van Chania, al dit moois zomaar in de schoot geworpen kreeg. Voor de culinair geinteresseerden: wie ooit op die markt komt kan bij een van de circa 10 slagertjes/ restaurantjes nog redelijk authentiek Kretenzisch eten; bijvoorbeeld bij Theodoros Zerboudakis op nr. 45, of zijn buurman; dat waren de op 1 na leukste momenten.
CD's
Tenslotte de cd's waar ik momenteel veel naar luister. Behalve Ola Sto Fos (die trouwens bij veel mensen goed in de smaak valt) zijn dat de twee laatste cd's Echotropia en Ta MIstika ton Vrachon van Kristi Stassinopoulou (ook na meer dan een jaar blijven ze geweldig); Je Chanterai Pour Toi van Boubacar Traore, Talking Timbuktu van Ry Cooder & Ali Farka Toure en de recent verschenen heruitgave Red & Green van de laatste; ook oude elpees van Quilapayun (uit Chili) draai ik nog regelmatig. Buena Vista Social Club (ook al met Ry Cooder) blijft top; zeker vergeleken met nieuwere versies daarvan (hoewel de solo-cd's van Ruben Gonzalez en de heel recente van Guajiro Mirabal prachtig zijn). Als nummer een voor de top 2000 van 2004 stuurde ik in: Seven Seconds van Youssou N'Dour & Neneh Cherry, het mooiste wereldnummer (een anti-discriminatie protestsong) dat ooit is gemaakt. Wat niet-wereldmuziek betreft heb ik regelmatig Ray of Light van Madonna in mijn cd-speler zitten en verder luister ik graag naar Yo La Tengo, Cooper Temple Clause, Shelby Starner en The Green Pajamas. Ook De-lousing at the Comatorium, van The Mars Volta schiet me te binnen.
Willem Hurkmans, Heaven Magazine (copyright)