Op 24 november gaat alweer voor de 18e keer het Internationaal Documentaire Festival Amsterdam van start. Tot en met 4 december zijn er vele films te zien op diverse locaties.Voor de muziekliefhebber zit er ook het een en ander bij. Zo wordt de Bob Dylandocumentaire No Direction Home van Martin Scorsese vertoond, maar ook nog een paar andere interessante films.

Er staat een viertal films op het programma die zich rond Bob Dylan afspelen. Het eerdergenoemde No Direction Home is inmiddels al behoorlijk bekend bij de fans, die werd al eerder op de BBC en op de Vlaamse televisie uitgezonden. Daarnaast is er een korte documentaire te zien over het nummer Hurricane van Dylan. Nou ja, over de inhoud daarvan, nl. over Rubin "Hurricane" Carter, de bokser die ten onrechte levenslang kreeg voor een driedubbele moord. De man heeft van 1966 tot 1985 vastgezeten, pas toen werd het voor een rechter duidelijk dat racisme ten grondslag had gelegen aan de eerdere veroordeling, een feit dat voor vele mensen al lang bekend was, en dat voor Dylan in 1976 reden was om zijn lied hierover te schrijven. De film laat in zes ronden een reconstructie zien van wat er in die tijd gebeurd is. Carter vertelt zelf zijn eigen verhaal, het lied Hurricane is door het geheel heen te horen.

How Many Roads is een Nederlands product, van Jos de Putter, die elf portretten heeft gefilmd van fans van Bob. Totaal verschillende mensen, met ieder andere drijfveren, het enige dat ze verbindt is de muziek van Dylan. Zo is er een die een leraar had op school die steeds platen draaide van Bob Dylan, of een stel bakvissen die fan blijken te zijn, maar ook een vrij religieus type is diep onder de indruk. Je krijgt niet zozeer een beeld van de artiest, als wel van Amerika en de mensen die zijn concerten bezoeken. Tenslotte is er Dylan In The Madhouse, een documentaire over het televisiedrama Madhouse On Castle Street, dat in 1963 te zien was en waarin Dylan een rol kreeg van regisseur Peter Saville, nadat hij hem in '62 had horen spelen.

Wat minder bekend zijn J.J. Cale en Daniel Johnston. Cale is een van die bekende onbekenden op deze wereld. J.J. Cale zegt zelf: "I'm not famous, my songs are famous." After Midnight bijvoorbeeld is een hit van hem, die ook door Eric Clapton opgenomen werd. In To Tulsa And Back - On Tour With J.J. Cale van de Duitser Jörg Bundschuh krijgen we een beeld te zien van een aimabel persoon, die niet zo nodig beroemd hoeft te zijn, door middel van filmmateriaal uit vroeger tijden vermengd met dat van een recente tour. Veel Amerikaanse landschappen en flink wat muziek en interviews met Cale, zijn begeleiders en Eric Clapton. Zo krijg je het levensverhaal mee van een man die zonder pretenties precies doet waar hij zelf zin in heeft.

Een heel andere persoonlijkheid is singer-songwriter Daniel Johnston. In augustus meldden we op Folkforum al dat hij zijn Europese tour moest afzeggen vanwege 'mood changes'. The Devil and Daniel Johnston maakt duidelijk wat dat precies betekent. Hij reist als jonge man met een kermis mee, belandt in Austin (Texas), krijgt daar zelfs lokaal succes met zijn liedjes en dan beginnen de problemen. Daniel Johnston is manisch depressief en krijgt een obsessie voor de duivel. Een slechte LSD-trip volgt en zijn leven wordt er een van hoge toppen en diepe dalen, waarbij hij in diverse inrichtingen terechtkomt (zelfs zijn eigen familie heeft een keer de politie te hulp moeten roepen). Daniel Johnston is geen virtuoze zanger, zijn gitaarspel is ook niet bijzonder, maar zijn liedjes, over de Beatles of over stripfiguren, of een onbereikbare liefde, blijken een enorme aantrekkingskracht uit te oefenen op het publiek. Zo heeft hij een bepaalde aanhang op weten te bouwen, waaronder de band Sonic Youth. Kurt Cobain droeg vaak een t-shirt met de tekst Hi, how are you, ook een product van de hand van Johnston. Hij wordt vergeleken met Brian Wilson: geniaal en gek. Tegenwoordig woont hij bij zijn hoogbejaarde streng christelijke ouders in Texas, die proberen om hem op tijd zijn medicijnen te geven, maar de toekomst van hun zoon, die graag muziek (en tekeningen) blijft maken, met angst tegemoet zien. Voor de film is materiaal gebruikt van Johnston zelf, die veel cassettebandjes opnam en als kind zijn eigen leven filmde. Verder zijn er interviews met familie en vrienden en uiteraard zijn muziek en andere kunst in deze bijna twee uur durende documentaire.

Op een rijtje:
No Direction Home - Martin Scorsese
How Many Roads - Jos de Putter
Arena: Bob Dylan's Legends - Rubin "Hurricane" Carter - Jane Price
Arena: Dylan In The Madhouse - Anthony Wall
To Tulsa And Back - On Tour With J.J. Cale - Jörg Bundschuh
The Devil And Daniel Johnston - Jeff Feuerzeig

Alle films worden meerdere malen vertoond tijdens het festival, voor meer informatie zie: www.idfa.nl.