Zo'n tien jaar geleden stak een vijftal liefhebbers van Ierse muziek in het Limburgse Geleen de koppen bij elkaar om een Iers festival te organiseren. Het vijftal had de wind mee, de muziek van ‘het groene eiland' was sinds het optreden van het Ierse dansspectakel Riverdance op het Songfestival in 1994 booming business in ons land.
Op 14 november 1999 vond de eerste Irish Night plaats in de Hanenhof in Geleen, met als bekendste namen Eleanor Shanley en Shantalla. Het was een succes en in 2000 pakte de organisatie nog groter uit: Geraldine MacGowan (ex-Oisin), Davey Arthur (ex-Fureys) en als grootste verrassing Kila, de groep die de traditionele Ierse muziek een stevige push zou geven.
De avonden liepen goed, mooie optredens en veel publiek. Geleen had in 2001 volgens mij de eer van het laatste optreden van Dolores Keane in Nederland. Geraldine MacGowan sprak me ooit erg enthousiast aan; ze dacht dat ze op mijn festival in Zwolle zou spelen. Hoewel dat Zwolse festival in 2000 inderdaad op exact dezelfde datum als de Irish Night in Geleen viel,moest ik haar zeggen dat er geen optreden in Zwolle was. Haar enthousiasme voor mij verdween als de bekende sneeuw voor de zon...
Geleen bracht elk jaar een mooie selectie Ierse artiesten, toch bleek het moeilijk om het aantal sponsors, onontbeerlijk voor zo'n initiatief, op peil te houden. Elk jaar was er minder geld te besteden, er moest bezuinigd worden op het programma en dit vertaalde zich in langzaam teruglopende bezoekersaantallen. Noodgedwongen verhuisde de organisatie in 2004 naar het veel kleinere Hubertushuis waar o.a. Danny Guinan, Fling en Iain Matthews optraden.
"Het was de laatste jaren meestal een kwestie van geld. De muziek kwam op de tweede plaats," zo stelt Armand Mathijs, een van de initiatiefnemers van het eerste uur. "Daarbij komt dat de club van vijf het de afgelopen jaar privé en zakelijk veel drukker heeft gekregen. Toen de gemeente besloot om de subsidie van de Irish Night niet langer toe te kennen, vonden we dat de tijd gekomen was om de stekker eruit te trekken. Het is mooi geweest!"
Met een receptie en een extra optreden van Sarah McQuaid in het Karroessel theater kon Geleen zondagmiddag afscheid nemen van de stichting Irish Folk Limburg.
Zaterdagavond was ik bij het eerste optreden van Sarah. De zaal zat stampvol met een aandachtig publiek. De West-Vlaamse groep Inis Cathaigh kwam de zieke Danny Guinan vervangen en deed dit met een set voor prettig gezongen Ierse balladen. Sarah McQuaid bracht een mooie selectie uit haar Ierse en Amerikaanse folkrepertoire, zichzelf begeleidend op gitaar, met af en toe een a capella gezongen lied waarin haar opmerkelijke stem tot in de verste hoeken van het theater hoorbaar was.
Met de Irish Night in Geleen nemen we wederom afscheid van een festival dat zich had gespecialiseerd in de muziek uit Ierland. Het Ierse festival in Bergen op Zoom was haar al voorgegaan. De belangstelling van het grote publiek voor de Ierse muziek in Nederland lijkt voorbij.
Henk de Koning, bekend van The Celtic Shop in Bergen op Zoom en ooit initiatiefnemer voor het festival in zijn woonplaats beaamt dit. "De belangstelling voor de Ierse muziek en voor Ierland in het algemeen is inderdaad teruggelopen," zo stelde hij toen ik hem sprak op het laatste Folkwoods festival in Eindhoven. "We hebben de laatste tien jaar met de belangstelling voor Ierland een piek gehad en nu zitten we weer op het niveau van zo'n pakweg tien jaar geleden. Niks mis mee, want de echte liefhebbers blijven komen, zowel voor het land als voor de muziek."
Ook het lijfblad van de Ierofielen in Nederland, The Claddagh heeft het moeilijk. De vereniging onder dezelfde naam heeft te kampen met een teruglopend ledenbestand, terwijl de kosten van het leuke blad oplopen. Ook is het lastiger geworden om de vacatures in bestuur en redactie op te vullen. Aan stoppen denkt de vereniging echter nog lang niet.
Is het echter alleen maar kommer en kwel?
Gelukkig niet, er zijn ook positieve berichten te melden. Zo trok de Celtic Night in Leeuwarden onlangs een dikke vijfhonderd bezoekers. Natuurlijk, het zijn niet die aantallen die dit festival in de beginjaren trok, maar met de, ietwat routineuze, programmering van drie instrumentale Ierse acts (Téada, Máirtín O'Connor trio en het duo Martin Hayes & Dennis Cahill) is dit niet slecht. De al eerder genoemde Amerikaans-Ierse zangeres Sarah McQuaid trekt op 3 januari 2009 zoveel volk naar schouwburg Odeon in Zwolle dat haar optreden in allerijl verplaatst moest worden van het kleinste naar het grootste podium in het schouwburgcomplex.
Ook een aantal Nederlandse groepen die zich bezighoudt met de traditionele Ierse muziek doet het niet slecht. Zo is de groep Fling onder de titel van hun laatste cd Lost in Dunkineely bezig met een omvangrijke theatertour door ons land. Ook Maalstroom draait behoorlijk en krijgt momenteel door de laatste cd Open window redelijk veel belangstelling uit het buitenland. Ook de Zwolse band Blue Dew die zoveel verhalen in haar Iers getinte muziek stopt, heeft aan belangstelling niet te klagen.
Algemeen concluderend kan men stellen dat de hausse voor de Ierse muziek wellicht voorbij is, maar dat er her en der nog genoeg te genieten valt. Dat we daarbij weer vaker aan de kleine folkclubs dan aan de grotere theaters moeten gaan denken, is een bijkomstigheid die wellicht de gezelligheid en de intimiteit van de optredens ten goede komt. Gelukkig hebben we nog een aantal van deze gezellige clubs, zoals de Fookhook in Sevenum, de Music Inn in Sneek, De Lantaern in Zevenaar, GUO in Oisterwijk, Folkclub Brielle, The Holy Ground in Oud-Beijerland, Folk yn de Wâlden in Oenkerk en 't Soldaatje in Voorhout. Het aantal is echter klein, versterking is gewenst.
Assie