sido martens - weerbarst
Sido Martens - Weerbarst - eigen beheer (http://sidomartens.nl)

Tja en toen dacht Sido Martens, voor de grap, zoals hij zelf schrijft, laat ik nu half juni  eens beginnen met liedjes opnemen, i.p.v. het, zoals ik meestal doe, in vier weken in september en oktober te proppen om dan half november in Oenkerk een nieuwe cd te presenteren. Want daardoor zette hij niet alleen zichzelf, maar ook de mensen waar hij mee samenwerkt onder druk, maar werd ook het afmixen, meestal op veel te korte termijn een idiote uitdaging, want de deadline bij de drukker en de presentatie stonden dan al onwrikbaar vast.
Sido weet niet of het de voorzienigheid is geweest, waar hij overigens niet in gelooft, al zitten er weer volop verwijzingen naar het hogere in zijn teksten. Misschien ook was het een helder moment van deze meestal niet zo ontspannen controlfreak. Maar begin augustus stonden er al dertien liedjes op de band en toen werd hij ziek en dacht hij twee maanden lang niet meer aan muziek, en meestal dacht hij zelfs helemaal niks.
Er huisde ‘weerbarst’ in zijn lijf, zegt hij  er zelf over. Maar onkruid vergaat niet, heeft hij van zijn moeder geleerd en dus rolde hij twee maanden later de steen voor zijn slaapkamer opzij en keek naar buiten, waar het Friese landschap op hem wachtte, waar hij eerder trosjes liedjes plukte.
Waarom wachten tot volgend jaar, dacht hij, misschien is er dan weer verse oogst. Dus liet hij het zo, de dertien liedjes die hij al had opgenomen, niks meer erbij. Gewoon de liedjes van voor zijn ziekte als een moment vangen en koesteren. Gewoon de cyclus intact laten.

En dus ligt Weerbarst voor mij en draait het schijfje in de cd-speler. Weer keurig netjes als boek uitgegeven met kleurrijk bewerkte foto’s van Sido zelf waarop veel spelende kinderen te zien zijn. Ik vind alleen dat hij nog eens moet nadenken over de manier waarop je de cd terug in het boek kunt stoppen, zonder dat ie er voortdurend uitvalt. Dit driehoekje werkt niet.
Maar terug naar de cd. Het is ons als luisteraar weer niet gemakkelijk gemaakt. Spaarzaam gearrangeerd, soms alleen zijn stem en hier en daar ingehouden bijdragen van Lielian Tan op slagwerk, Hubert Heeringa op viool, sopraan- en baritonsaxofoon en bugel. De rest komt van Sido, zelfs de achtergrondkoortjes zijn van hem, maar stiekem controleerde ik dat toch nog voor de zekerheid, want die hoge stemmetjes, was dat nu echt niet Annemarieke Coenders’? Maar nee, ze was er deze keer niet bij, zegt Sido, en ook geen andere achtergrondzangeres.

Weerbarst is geen album wat je even in een onbewaakt moment opzet om de stilte te verdrijven, als muzikaal behang, want dat werkt niet. Nee, een album waar je vrolijk huppelend naar luistert, heeft Sido nog niet afgeleverd. Zelfs een klassiek album met barokmuziek kun je vaak nog opzetten en ondertussen iets anders doen, maar bij Sido Martens is dat onmogelijk. Zijn sterk poëtische teksten zijn moeilijk en gecompliceerd, zitten vol verwijzingen die tot nadenken stemmen. Zijn arrangementen zijn kaal en spaarzaam. En daardoor grijpt hij je meteen bij je strot, word je gedwongen om te luisteren om na te denken. De toon wordt al meteen gezet in het openingsnummer Mank.
Wanneer de lichten branden in de stad, pak je niet zomaar een hand, kijkt niemand je rechtstreeks aan, want in het glinsterende asfalt glimt het weergaloos naakt van de angsten. De slotzin spreekt voor zichzelf:
Lomp bloedt in oogwit de wanhoop
Wordt het ooit nog beter? Erg fraai is de bijdrage van Hubert Heeringa in dit nummer op saxofoon. Samen met het gitaarspel van Sido krijgt dit zware nummer ineens een wat lichter gevoel. Het leven valt niet mee, maar we houden hoop!
Het zelfde geldt voor het tweede nummer Lag ik waar de viool van Hubert en zijn blaasinstrument de zanger, die op zijn rug in de Friese grond de wolken bestudeert, terwijl de maan met  troebel licht de slaap verjaagt, fraai begeleiden.

Het is goed dat Sido de teksten er bijlevert, waardoor je alles nog eens kunt herlezen en op je in laten werken, want gemakkelijk zijn ze niet. Dat merk je ook bij het fraaie, spaarzaam gearrangeerde Wachter. Die trap naar de toren van het laatste uur, waar het uitzicht oneindig is en de lucht zo puur. Is Sido die wachter naast het strand, die wacht op zijn laatste uur
En dan is daar ineens de kleindochter in Zegt ze, die met stralende ogen aan Sido vertelt dat als ze later echt heel groot en flink is voor hem en oma gaat zorgen. Opnieuw in een miniem gearrangeerd nummer, dat ik na een eerste oppervlakkige beluistering niet vond passen bij dat romantische beeld van een kleindochter die voor haar grootouders gaat zorgen. Maar als je nog eens goed luistert en leest, hoor je ook hoe onbereikbaar de dromen waren, die de grootouders vroeger zo gretig deelden en Sido merkt hoe licht haar onschuld voelt. ‘Nog is ze vrij’, maar aan het woordje ‘nog’; hoor je dat het in het leven  niet zo zal blijven. 
Lielian Tan zorgt bij dit alles soms voor spaarzaam maar doeltreffend slagwerk, zoals in Zo vertrouwd waarbij zij de tekst er nog even bij je inhamert over wat er nu nog over is na al die jaren, waarin vroeger zijn toekomst, zijn onschuld en zijn dromen nog had. Maar je nu achter laat met: ‘Je handen vol splinters, het bloed zo vertrouwd’.

In het praktisch a capella gezongen Barmhard, hoorde ik niks barmhartigs want in dat woord zit nog een ‘hart’ dat klopt.  Bij mij kwam toch de gedachte op van een rustig Fries dorp, achter de dijk, maar het kan net zo goed een Brabants dorp zijn geweest, dat in deze tijd werd opgeschrikt door de asielproblematiek.
Mensen gekomen ‘bij ongunstig tij, met de stroom uit niemandsland met ogen vol gestold verdriet.’ Ze komen in ons land en worden geconfronteerd met ‘verwrongen monden vol venijn, en vanachter luiken laf gegluur en vals beklonken lasterpraat.’ Maar ‘zondaars wacht het vagevuur’ zegt de zanger. En zo blijft over een dorp, stil slapend achter de dijk, zoals het altijd al is geweest, ‘eb en vloed en tijd verglijdt, maar argwaan broeit onder de maan’.
En zelfs als Sido zijn  lief bezingt in Van wij is het niet enkel een mooie herinnering aan die zoete belofte die ze ooit elkaar zwoeren, warm van vervoering, want later huiverde en rilde je in de koude koorts van verlies.
Als weemoed je wurgt en verlangen beklemt, waar vind je genezing voor een pijn die nooit went?

Er staan veel mooie, betekenisvolle liedjes in diverse lagen op dit opnieuw intrigerende album van Sido Martens, maar het wordt je als luisteraar niet gemakkelijk gemaakt. Dit is geen muzikaal behang, zou er op de verpakking moeten staan.
Bestellen? Voor maar 15 euro! Wees er snel bij, de oplage is beperkt: http://sidomartens.nl/product-categorie/muziek/

Walter van Brakel