Platenlabel PAN Records brengt (niet-commerciële) muziek uit die geworteld is in traditie. Dit jaar waren er uitgaven van Ensemble Multifoon, dat muziek uit India en Indonesië verbindt, Russissche polyfonie is er door Irina Raspópova en haar ensemble Zarjánka, en er is een cd met doedelzakspelers uit Centraal Europa.

Gajdy and Bock / Goat and Billygoat, Bagpipes from Central Europe
Diverse artiesten - Gajdy and Bock / Goat and Billygoat, Bagpipes from Central Europe - PAN Records 1207
In de PAN Glossary reeks wordt aandacht besteed aan een bepaalde regio, muziekstijl of instrument. Op Gajdy and Bock / Goat and Billygoat, Bagpipes from Central Europe zijn doedelzakdeunen en -liedjes uit Centraal Europa verzameld. De instrumenten worden vaak van geiten- of bokkenleer gemaakt, soms met de haren van het beest er nog aan. Ook hond of kalf worden gebruikt, waar bijvoorbeeld de Schotse variant gewoonlijk van runderleer is. De veelal korte nummers (in totaal 33) zijn geordend naar het land van herkomst: Hongarije, Polen, Wit-Rusland, Duitsland, Bulgarije, Estland, Macedonië, Russische Republiek Mari El en Slowakije leveren muzikanten en instrumenten. De opnamen dateren van 1970 tot 2008. Hoewel de doedelzak centraal staat wordt ook veel gezongen. Liefhebbers weten al dat het instrument warm kan klinken, in de Poolse stukken staat de doedelzak zelfs voor een groot deel op de achtergrond, in dienst van viool en accordeon. Toch is het karakteristiek snerpende geluid ook volop aanwezig op deze schijf. De meest bekende naam die meedoet zal ongetwijfeld die van Ivan Kirchuk zijn, de voorman van de Witrussische formatie Troitsa met zijn mooie donkere stem en de 'volynka' zoals de doedelzak uit die contreien heet. In de inlay geeft Bernard Kleikamp van PAN Records vrij uitgebreide info over de diverse doedelzakken en de muzikanten.

Irina Raspópova & Zarjánka - Tsheï-to Zvon
Irina Raspópova & Zarjánka - Tsheï-to Zvon? / What's This Noise I'm Hearing? - PAN Records 7017
Tot dusverre is PAN Records de enige buiten de ex-USSR die uitgebreide aandacht besteedt aan de muzikale volkscultuur in Rusland. Dat leverde sinds 1991 al 20 uitgaven op, dit jaar dus Tsheï-to Zvon? van Irina Raspópova en haar Russisch-Nederlandse ensemble Zarjánka. De 25 liederen worden gezongen door Nederlanders, die de techniek leerden van Raspópova. Zij gebruikt daarbij geen arrangementen, omdat dat op het Russische platteland, waar dit materiaal vandaan komt, ook niet gebeurt. Er wordt a capella gezongen, soms is er begeleiding op accordeon door Grigoriy Bogomol'nyi of een tamboerijn. Zoals gebruikelijk in traditionele muziek gaat het veelal om dans- en bruiloftsliedjes, oogstliederen of religieuze stukken. De sfeer varieert dan ook van uitgesproken vrolijk tot ingehouden plechtig. De inlay geeft bij elk nummer een korte uitleg. Er wordt gestreefd naar een zo authentiek mogelijk geluid, met vaak een beetje nasale klanken en hier en daar ook boventonen.

Ensemble Multifoon - Indi Go
Ensemble Multifoon - Indi Go - PAN Records 9902
Ensemble Multifoon komt voort uit stichting Multifoon die mede opgericht is door Sinta Wullur met het doel projecten op te zetten waarin de interactie tussen wereldmuziek en hedendaagse muziek centraal staat. Indi Go is een muzikale expeditie die de muziek van India en Indonesie verbindt met nieuwe composities en bewerkingen. De muziekvorm gamelan vindt zijn oorsprong in Indonesië en wordt vooral gekenmerkt door het gebruik van diverse slaginstrumenten, waaronder gongs en metallofoons. Zang is er van Wullur, die met Martijn Baaijens het merendeel van de composities maakte. Uit de Hindoestaanse muziek horen we ook typische instrumenten: de sarod, een fretloos snaarinstrument (bespeeld door Baaijens), de bansuri (een bamboefluit) en de tabla, een soort dubbeltrommel. Het resultaat is tegelijk ritmisch en melodieus, soms ook vervreemdend. Hoewel het voor westerse oren enige inspanning vereist om deze Aziatische muzieksoorten te begrijpen en waarderen, maakt Ensemble Multifoon ze op Indi Go vrij toegankelijk voor de nieuwsgierige luisteraar.